Zaviyeli Cami

Muradiye Camii – Bursa (Zaviyeli Cami)

Zaviyeli cami, Osmanlı mimarlığının ilk dönemlerinde ortaya çıkan ve Klasik dönemde terk edilen cami plan şeması. Bir zaviyeli caminin ibadet mekânı, uzun ekseni kıble yönünde olan bir dikdörtgen biçimindedir.

Ortadaki bir kemerle kare planlı iki bölüme ayrılan bu ana sahnın üzeri aşağı yukarı eş büyüklükte art arda iki kubbe ile örtülmüştür. Arkadaki bölümün sağında ve solunda birer yan mekân vardır. Kıble eksenine dik yöndeki ikinci bir eksen üzerinde yer alan bu kanatlarla yapının planı “T” harfine benzer; bu nedenle zaviyeli camilere ters “T” planlı camiler de denmiştir. Daha ileri ve karmaşık bir uygulama olarak iki kanat mekânının önüne, ana sahnın iki yanına gelmek üzere ikişer odanın daha eklendiği örnekler de vardır. Bu durumda sağ ve soldaki üçer mekândan ortada olan iki tanesi genellikle büyük bir kemerle birer eyvan gibi ana sahna açılır. Öbür odaların ana sahna bağlantısı ise kapılarla sağlanır. Yan odaların Osmanlı Devleti’nin ilk dönemlerinde. gezici din adamlarının kalması için zaviye ya da tabhane işlevi gördüğü varsayıldığından bu tür camilere zaviyeli, tabhaneli ya da çok işlevli cami adı da verilmiştir. Gene aynı tür için kullanılan Bursa tipi cami tanımlaması da, ilk örneklerinin Bursa ve yakın çevresinde bulunmasından kaynaklanır. Son zamanlarda bu camilerin Osmanlı Devleti’nin kuruluş döneminde büyük önem taşıyan fütuvvet örgütünün aracılığı ve etkisiyle ortaya çıktığı öne sürülmüş ve tanımlanmaları için fütuvvet camisi adı önerilmiştir.

Çığlı Suyu olarak da bilinen, Doğu Anadolu Bölgesi’nden doğup Türkiye sınırları dışında Dicle Irmağına ulaşan akarsu

 

Bu plan şemasındaki camilerin en eskisi, günümüze yalnız temelleri kalmış olan İznik’teki Orhan Gazi Camisi’dir. Bursa’daki Orhan, Yıldırım, Yeşil ve Muradiye, Milas’taki Firuz Bey, Edirne’deki Muradiye, İnegöl’deki İshak Paşa, Afyonkarahisar’daki Gedik Ahmed Paşa, Amasya’daki Bayezid Paşa, İstanbul’daki Mahmud Paşa ve Murad Paşa camileri de zaviyeli camilerin önemli örneklerindendir.

Muradiye Camii – Bursa (Zaviyeli Cami)
Total
0
Shares
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Previous Article

Zaviye

Next Article

Zazen

Related Posts