Dinler

Mappo, Japon Budacılığında, Buda yasası­nın yozlaştığı çağ, bazılarına göre insanlık tarihinin bugünkü dönemi. Özellikle Kamakura döneminde (1192-1333) Japon Budacı­lar , mappo çağı geldiğinde insanların nasıl kurtulacağını sorguladılar.…

Mantra, Hinduizm ve Budacılıkta, mistik ya da tinsel bir etkisi olduğuna inanılan kutsal sözcük, hece ya da dize. Dünyadaki yaşantıyla ilgili ya da tinsel amaçlara ulaş­mak için mekanik bir araç olarak kabul edilirse de, daha üst düzey…

Maat, Eski Mısır dininde doğruluğun ve adaletin kişileştiril­miş biçimi. Güneş Tanrısı Ra'nın kızı ve Bilgelik Tanrısı Tot'un karısıdır. Ölüm Tanrısı Osiris'in "Osiris'in Yargısı" olarak anılan tanrıların ölüleri yargılama töreninde,…

Maamadot, İkinci Kudüs Tapınağı'ndaki günlük kurban törenlerini, halk adına birer hafta süreyle, dönüşümlü olarak izle­yen 24 Yahudi grubu. Daha sonra Kudüs dışında da maamadot örgütlenmeye başla­yınca, Tapınak'a temsilci gönderen köyler­de…

Maa-alused, Estonya'nın eski halk dinin­de, yeraltında yaşayan cin ya da elf benzeri küçük varlıklar. Başka bazı kültürlerde de rastla­nan bu varlıklara Finler arasında maahiset denir. Sözcük çoğu zaman hem cinleri, hem de onların neden…

Luthercilik, Batı Hıristiyanlığının, Martin Luther'in dinsel ilkelerini benimseyen kolu. Katolik Kilisesi'nin yanı sıra Jean Calvin'i izleyen Reform kiliseleri ile Angli­kan Kiliseler Topluluğu'nun ve Reform döneminde ortaya çıkmış öteki…

Luka İncili, Yeni Ahit'teki dört İncil'den üçüncüsü. Markos ve Matta İncilleriyle birlikte üç Sinoptik İncil'den (Yunanca synoptikos: "bir arada görülmüş) biridir. Geleneksel olarak, Havari Paulus'un yakın arkadaşlarından "sevgili hekim…

Lugus, Kelt dininin en önemli tanrılarından biri (Keltçe'de büyük olasılıkla "Vaşak" ya da "Işık"). Julius Caesar'ın Roma tanrısı Mercurius'la (Eski Yunan'da Her­mes) özdeşleştirdiği tanrılardan biridir. Av­rupa'da ve İngiliz adalarında…

Ribat, adını Kuran'dan alan, murabata, ribat kurmak, düşmana karşı çıkmak, uyanık olmak gibi anlamlara gelen, eskiden İslam devletlerinde sınır boylarında gözcülük amacıyla kurulan karakol. İslamın ilk dönemlerinde ortaya çıkan ribatlar…

Rıfailik, Rıfaiye ya da Rufaiye olarak da bilinir, Arap mutasavvıf Ahmed Rıfai'nin kurduğu tarikat. İslam dünyasındaki en yaygın tarikatlardan biridir. Kurucusunun tanımına göre Rıfailik bid'at ve hurafelerden uzak bir din, riyakârlıktan…

Rey, İslamda, Kuran ve sünnetin belli bir hükme bağlamadığı fıkıh sorunlarında genel ilkelerden ussal yöntemlerle çıkarımda bulunma. Tarih boyunca çeşitli anlamlar kazanan rey, fıkıhta ussal yöntemlere ağırlık veren Ebu Hanife okuluna…

Resullerin İşleri, Yeni Ahit'in beşinci kitabı. Hıristiyanlığın ilk dönemlerine ilişkin önemli bilgiler içerir. Aslı Yunanca olan metnin İncil yazarı Luka tarafından kaleme alındığı sanılır. Luka İncili'nin bittiği yerden, Hz. İsa'nın Göğe…

Resul, İslamda Allah tarafından insanlara yeni bir kitap ve şeriat ile gönderilen peygamber. Zaman zaman nebi sözcüğü ile eş anlamlı kullanılır. Ama resul, tanrısal mesaj ve yasaları iletmek konusundaki elçilik görevi ile nebiden ayrılır.…

Zebur, İslam inanışında, Hz. Davud'a vahyedilen kutsal kitap. Zebur'un Hz. Davud'a indirildiği Kuran'da yer alır (İsra 55). Zebur sözcüğünün çoğulu olan zübür ise Kuran'da “kitaplar” anlamında kullanılır. İslam inanışına göre Tevrat ve daha…

Zazen, Zen Budacı meditasyonda oturma. Özellikle Soto mezhebinin tipik meditasyon biçimidir. Sessiz bir odada, yarım ya da tam bağdaş kurarak, düzenli aralıklarla ve zorlanmadan nefes alıp verip, baş ve gövdeyi dik tutarak, elleri avuçlar…

Zaviyeli cami, Osmanlı mimarlığının ilk dönemlerinde ortaya çıkan ve Klasik dönemde terk edilen cami plan şeması. Bir zaviyeli caminin ibadet mekânı, uzun ekseni kıble yönünde olan bir dikdörtgen biçimindedir. Ortadaki bir kemerle kare…

Zaviye, İslam dünyasında, tarikat etkinliklerinin yürütüldüğü yapı (Arapçada “köşe” ya da “bucak”). Aynı amaçla kullanılan tekke, dergâh, âsitane, hankâh gibi yapılara göre daha küçük ve işlevleri daha sınırlıdır. Zaviyelerde görev yapan…

Zeydiye, Zeydilik olarak da bilinir, Zeyd bin Ali Zeynelâbidin'in 8. yüzyılda kurduğu mezhep. Şii mezheplerden sayılmakla birlikte, fıkıh alanındaki görüşleriyle Hanefiliğe, kelam alanındaki görüşleriyle de Mutezile ve İmamiyeye yakındır.…