Browsing Category
Genel Kültür
Riba
Riba, İslam öncesinde ve İslamın ilk yıllarında Arap toplumunda uygulanan katlamalı faiz işlemi.
Kuran, şiddetle yasakladığı ve ağır cezalar öngördüğü ribayı “ez'af-ı muzaaf’ (kat kat olmuş, katlanmış) biçiminde nitelerken, Cahiliye…
Rıka
Rıka, aklâm-ı sitte denen altı temel yazıdan biri (Arapçada “kısa mektuplar’). Eskiden mektuplar, öyküler bu yazıyla yazılırdı. Rıka, tevki yazının kurallarına bağlıdır ve onun, nesih yazı boyunda yazılan biçimidir. Rıkada, birleşmeyen…
Revzen
Revzen, Osmanlı mimarlığında renkli camlarla yapılan pencere. Avrupa mimarlığındaki vitraya benzerse de, renkli cam parçalarını birleştiren kayıtların kurşun değil alçı olmasıyla ondan ayrılır. Alçı kayıt, çok küçük cam parçalarının yan…
Revak
Revak, önünde birbirlerine kemerlerle bağlı bir sıra sütun ya da ayağın yer aldığı, arkası bir duvarla sınırlı, üzeri kubbe yada tonozlarla örtülü galeri. Anadolu'da bazı Selçuklu kervansaraylarıyla birçok Selçuklu ve Osmanlı medreselerinin…
Zaviyeli Cami
Zaviyeli cami, Osmanlı mimarlığının ilk dönemlerinde ortaya çıkan ve Klasik dönemde terk edilen cami plan şeması. Bir zaviyeli caminin ibadet mekânı, uzun ekseni kıble yönünde olan bir dikdörtgen biçimindedir.
Ortadaki bir kemerle kare…
Zeybek
Zeybek, Batı Anadolu'nun dağlık bölgelerinde, bir efenin emrindeki yiğitlere verilen ad. Delikanlı yaşta olanlarına kızan denir.
Zeybek, çocukluktan başlayarak geleneklere uygun biçimde yetiştirilirdi. Kız kaçırmadan, çetecilik yapmadan ya…
Zenne
Zenne, ortaoyununda kadın tipi. Eskiden kadınlar sahneye çıkamadığı için erkekler tarafından oynanırdı. Karagöz oyunundaki bütün kadınlara da genel olarak Zenne denir
Ortaoyununda zenneler başlarına peruk, onun üstüne de oyalı yazmalar ve…
Zemzem
Zemzem Arapçada “bol su” anlamına gelir, hemze, tayyibe, tahire olarak da bilinir, Mekke'de Harem-i Şerifteki kuyunun Müslümanlarca kutsal sayılan suyu.
İslam inanışına göre Hz. İbrahim karısı Hacer ile oğlu İsmail'i Mekke Vadisine…
Zıpkın
Zıpkın, balina, orkinos, kılıçbalığı gibi büyük deniz hayvanlarının avlanmasında kullanılan, ucu sivri tırnaklı silah.
Elle fırlatılan zıpkınlar, yaklaşık 13 cm uzunluğunda ve üzerinde iki sıra tırnak bulunan uç bölümü ile buna bağlı…
Zilyetlik
Zilyetlik, bir şeyi fiilen elinde tutma ya da üzerinde tasarrufta bulunma.
Türk hukukunda zilyetliğin en önemli işlevi taşınır mallarda ayni haklar için açıklık sağlamasıdır. Taşınırlar üzerinde ayni hak kazanılması zilyetliğin…
Ziggurat
Ziggurat, Mezapotamya'ya özgü bir terimdir, Tanrıdağı anlamındadır. İÖ y. 2200'den İÖ 500'e değin Mezopotamya kentlerinde yapılmış basamaklı piramit biçiminde tapınak kulesi. Tuğladan yapılan ve iç boşluğu bulunmayan zigguratlar genellikle…
Zift
Zift, kimya sanayisinde kömür/odun katranı, katı ve sıvı yağların damıtılmasıyla elde edilen siyah ya da koyu kahverengi atık.
Kömür katranı zifti, temel olarak aromatik reçinemsi bileşikler ile aromatik ve benzeri başka hidrokarbonlardan…
Zındık
Zındık, İslamda, Müslüman göründüğü halde İslam dışı inançları benimseyen kişi.
Terimin kökenine ilişkin çeşitli varsayımlar vardır. Bunlardan birine göre Zerdüşt dininin kutsal kitabı Avesta'nın yorumlarını (Zend-Avesta) belirten zend…