Kategori: Osmanlı Tarihi

Mansıb, Osmanlı Devleti’n­de bir görevin fiili hizmet (kadrolu) olarak verilmesi. Aynı görevin kadrosuz ( onursal olarak) verilmesine paye denirdi. Mansıblar Tanzimat’a değin menasıb-ı il­miye, menasıb-ı …

Mabeyn, Os­manlı saray ve konaklarında haremle se­lamlık daireleri arasındaki bölüm. II. Mah­mud döneminde (1808-39) sarayların selam­lık dairelerine Mabeyn-i Hümayun denme­ye başlamıştır. İslam dininin kuralları nedeniyle …

Maarif Nezareti, Osmanlı Devleti’nde eğitim ve öğretim işlerini yürüten bakanlık. Şeyhülislamlığa bağlı olarak kurulan Meka­tib-i Rüştiye Nezareti, Maarif Nezareti’nin ilk çekirdeği olarak kabul edilir. Bunu …

Maarif-i Umumiye Nizamnamesi, Os­manlı Devleti’nde eğitim ve öğretimi çağ­daşlaştırmaya yönelik ilk yasal düzenleme. Tanzimat (1839) ve Islahat (1856) fermanla­rını izleyen yenilikçi düzenlemelere uygun bir eğitim …

Resm, Osmanlı Devleti’nde tekalif-i örfiye ve avarız türünden vergi. (resim, çoğul resüm)Bir maliye terimi olarak Cumhuriyet döneminde de kullanılmıştır. Tanzimat’tan önce ülkenin her bölgesinde çoğu …

Zeamet, Osmanlı Devleti’nde yıllık geliri 20 / 100 bin akçe arasında kabul edilen ve askeri görevler karşılığı verilen orta boy dirlik. Yıllık geliri 50 bin …

Zaptiye Nezareti, 19. yüzyılda Osmanlı Devleti’nde kolluk işlerini yöneten bakanlık. 1826’da Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılmasından sonra ordu ve güvenlik alanlarında köklü yeniliklere gidilirken taşrada yerel zaptiye …

Zaptiye, Osmanlı Devleti’nde kolluk örgütü ve görevlisine verilen ad. İstanbul’da ve eyaletlerde kolluk hizmetleri kapıkulu askerleri, beylerbeyi ve sancakbeylerinin buyruğundaki yerel örgütlerce yerine getirilirdi. 1826’da …

Zenta Savaşı, Senta savaşı olarak da bilinir, Osmanlı ve Avusturya orduları arasında, Tisza Irmağı kıyısındaki Zenta’da (bugün Senta) yapılan ve Osmanlıların bozguna uğramasıyla sonuçlanan savaş …