Florian Znaniecki

Florian Witold Znaniecki (Witold) Polonyalı filozof ve sosyolog. Polonya ve Amerikan sosyolojisinin tarihinde önemli bir figür olan Znaniecki, Polonya akademik sosyolojisinin kurucusudur. En bilinen eseri, William I. Thomas ile birlikte yazdığı, Avrupa ve Amerika’daki Polonyalı Köylü ile uluslararası üne kavuşmuştur.  (d. 15 Ocak 1882, Swigtniki, Prusya – ö. 23 Mart 1958, Champaign, Illinois, ABD).

Önceleri şiirle uğraşıyordu. Polonya milliyetçiliğini açıkça desteklediği için, Varşova Üniversitesi’nden uzaklaştırıldı. Daha sonra Fransa ve İsviçre’de çeşitli üniversitelerde öğrenim gördü. 1909’da Kraköw Universitesi’nden felsefe doktoru derecesi aldı. ABD’li sosyolog W. I. Thomas’ın etkisiyle sosyolojiye yöneldi. Chicago Üniversitesi’nde birlikte çalışmaya başladığı (1914) Thomas’la ortak yapıtı olan beş ciltlik The Polish Peasant in Europe and America (1918-20; Avrupa ve Amerika’da Polonyalı Köylüler) yöntem (özellikle yaşam öykülerinden geniş çapta yararlanılması) ve öz (kişilik konusuna sosyolojik bir bakış sağlayan bir çerçeve oluşturması ve göçmenlerin toplumsal örgütlenmelerinin çözülüşünü incelemesi) açısından sosyolojiye önemli yenilikler getirdi.

Znaniecki 1920’de Polonya’ya dönerek Poznafi’da sosyoloji dersleri vermeye başladı ve 1922’de bir sosyoloji enstitüsü kurdu.

Sosyolojiye giriş ve sosyoloji eğitimi üzerine Lehçe kitapların yanı sıra The Laws of Social Psychology (1925; Sosyal Psikolojinin Yasaları), the Method of Sociology (1934; Sosyoloji Yöntemi) ve Social Actions (1936; Toplumsal Hareketler) gibi incelemeleri yazdı. Columbia Üniversitesi’nde verdiği bir dizi konferansı The Social Role of ihe Man of Knowledge (1940; Bilim Adamlarının Toplumsal Rolü) adıyla yayımladı. II. Dünya Savaşı Polonya’ya dönüşünü engelleyince Illinois Üniversitesi’ne girdi. Orada Cultural Sciences, Their Origin and Development (1952; Kültürel Bilimlerin Kökeni ve Gelişimi) ile Modern Nationalities (1952; Modern Milliyetler) adlı kitaplarını yazdı. Znaniecki çalışmalarında sosyolojinin özelleşmiş bir toplum bilimi olarak bütün kültürel sistem biçimlerine değil, yalnızca toplumsal etkileşim biçimlerine uygulanmasını, kesin ve nesnel bir yöntem geliştirilmesini temel almıştır.