Leopold Zunz

Leopold Zunz, Yahudi edebiyatının, ilahiyatın ve ritüelin eleştirel araştırması olan akademik Yahudi Çalışmalarının kurucusuydu. Zunz’un tarihi araştırmaları ve çağdaş yazıları çağdaş Yahudiliğin üzerinde önemli bir etkiye sahipti (d. 10 Ağustos 1794, Detmold; Lip pe ö. 18 Mart 1886, Berlin, Almanya).

19.yüzyılın en büyük Yahudi araştırmacısı olarak kabul edilir. Çağdaş araştırma yöntemleriyle Yahudi edebiyat ve kültürünün incelenmesi üzerinde yoğunlaşan Wissenschaft des Judentums (Yahudiliğin Bilimi) adlı hareketi başlatmıştır.

Berlin Üniversitesi’nde Yunan ve Latin edebiyatı ile tarih öğrenimi gördü. 1821’de Halle Üniversitesinden doktora çalışmasını tamamladı. Öğrenim sonrası yaşamının büyük bölümü yoksulluk içinde geçti. Bir din kuruluşu adına serbest vaizlik yaptı. 1824/31 arasında gazetecilikle uğraştı. Daha sonra 1840/50 arasında Berlin’de öğretmen yetiştiren Yahudi İlahiyat Okulu’nda ders verdi ve okulun yöneticisi oldu.

Tevrat sonrası Yahudi edebiyatının zenginliğini kapsamlı biçimde ortaya koyan Etwas über die rabbinische Litteratur (1818; Haham Edebiyatı Üzerine) adlı kitabıyla Yahudiliğin Bilimi hareketinin öncüsü oldu. 1819’da ünlü hukukçu Eduard Gans ile tüccar ve matematikçi Moses Moser’la birlikte Yahudi Kültür ve Bilim Derneği’ni kurdu. Zunz ile meslektaşları Yahudi tarihi, edebiyatı ve kültürünün genişlik ve derinliğinin araştırılıp sergilenmesinin, Yahudilerin genel kabul görmesini sağlayacağını umuyorlardı. 1822’den 1823’e değin derneğin yayımladığı derginin yayın yönetmenliğini Zunz yürüttü. Dergide Tevrat metinleri ile haham yazını üzerinde incelemelerde bulunan büyük ortaçağ bilgini Raşi’nin biyografisini yayımladı. Dernek 1824’te dağılınca çalışmalarını tek başına sürdürdü.

Zunz, Gottesdiensilichen Vortrâge der Ju den, historisch entwickeli (1832; Yahudilerin İbadet Vaazlarının. Tarihsel Gelişimi) adlı kitabında, Yahudi vaaz yazınının ve bu edebiyatın günümüz vaazlarına değin evriminin bir tarihsel incelemesini sunmuştur. Yahudi uygarlığının ortaçağdaki kültürel derinliğini ortaya çıkararak Yahudi kültür ve biliminin dinsel kitaplar döneminin kapanmasıyla birlikte sona erdiğini savunanların görüşlerini kanıtlarıyla çürütmüştür. Zunz, Zur Geschichte und Literatur (1845; Tarih ve Edebiyat Üzerine) adlı geniş kapsamlı kitabında ise Yahudilerin edebi etkinliğini bütün olarak Avrupa edebiyatı ve siyaset bilimi bağlamına yerleştirmiştir. Yahudi duaları üzerine üç önemli yapıt yazmış, Tevrat’ın Almancaya çevrilmesinde (1838) genel yayın yönetmeni olarak görev yaptığı sırada Tarihler Kitabı’nı çevirmiştir.