Lugurular, RUGURULAR ya da VALUGURULAR olarak da bilinir, Tanzanya’nın dağlık yöreleri ile ortadoğu kesimindeki kıyı ovalarında yaşayan, Bantu dili konuşan halk.
Bir bölümü Dar es-Salaam ile çevresinde yaşamakla birlikte çoğu Morogoro yönetim bölgesindedir. Bölgedeki nüfus yoğunluğunun yarattığı sorunlara ve gerek kentte gerekse çiftliklerdeki iş olanaklarına karşın Lugurular, en azından 300 yıldır yaşadıkları anayurtlarını bırakmaya yanaşmamaktadır. 1990’ların başlarında Lugulann nüfusu 1.200.000 dolayındadır.
Bol yağış alan bu dağlarda, yer yer ırmak sularından da yararlanılanak yoğun yayla pirinci, mısır ve manyok tarımı yapılır. Luguru toprakları bazı yerlerde km2 başına 300 kişiyi besleyebilir. Genel olarak Lugurular değişik kökenli topluluklardan oluşur. Bu topluluklar ortak bir dil ve kültür oluşturmuş ya da benimsemiş olmakla birlikte, yörenin engebeli yapısı ile kuzey ve güney komşularının saldırıları köyler arası iletişimin sınırlı kalmasına yol açmıştır.
Mezopotamya’ya özgü, basamaklı piramit biçiminde tapınak kulesi
19. yüzyıl ortalarında Uluguru Dağlarının kuzeyinden geçen, doğu-batı doğrultusunda önemli bir kervan yolu oluştu. Lugurular arasından köle toplamak için zaman zaman baskınlar düzenleyen Kisabengo adlı biri, bu yol üzerinde kervanların yiyecek ve hamal almak için konakladıkları müstahkem bir köy kurdu. Önce Simbamwene adı verilen bu köy zamanla gelişerek modern Tanzanya’nın önemli bir ticaret merkezi olan Morogoro kentine dönüştü.
Lugurular anayanlı bir soy çizgisi izlerler. Dışandan evliliğe dayalı yaklaşık 50 klana bölünmüşlerdir. Bunlar da her birinin kendi toprakları, önderleri ve davul ya da asa gibi simgeleri olan 800 soya ayrılır. Lugurular, tarih boyunca soy düzeyini aşan bir siyasal örgütlenmeye çok ender ulaştılar. Ancak zaman zaman bir büyücünün üstünlüğü elde ederek vergi koyduğu dönemler oldu. Komşu halklar da Luguru büyücülerine başvururdu. Alman sömürgeciler daha kuralcı bir örgütlenme getirdiler. I. Dünya Savaşı’ndan sonraki İngiliz yönetimi de bu örgütlenme biçimini sürdürerek soy başkanları arasından iki “sultan” seçti. Bunu reis yardımcıları; başkanlar ve saray görevlilerınin saptanması izledi. Bağımsızlığın ilanından sonra bu sistem yeniden düzenlendi. 1962’de Tanzanya hükümeti bütün geleneksel reislikleri kaldırdı. Dağ Lugurularının çoğu günümüzde Katoliktir; ovalarda yaşayanlarsa Müslümandır.
Lugurular yetiştirdikleri ürünün bir bölümünü kendilerine ayırmakla birlikte, yöre kentleri ile Dar es-Salaam’a da büyük miktarlarda tarım ürünü satarlar. Tanzanya’nın en büyük sisal çiftliklerinden bazıları Luguru topraklarını çevreleyen alçak düzlüklerdedir. Bölgeye, bu çiftliklerde çalışmak üzere başka halklardan çok sayıda işçi gelir.