Maarif-i Umumiye Nizamnamesi

Maarif-i Umumiye Nizamnamesi, Os­manlı Devleti’nde eğitim ve öğretimi çağ­daşlaştırmaya yönelik ilk yasal düzenleme. Tanzimat (1839) ve Islahat (1856) fermanla­rını izleyen yenilikçi düzenlemelere uygun bir eğitim düzeni oluşturma gereksinimin­den doğmuştur.

Abdülaziz döneminde (1861-76) aydınların başlattığı eğitimi düzenleme girişimleri so­nunda Şura-yı Devlet Maarif Dairesi’nce toplanan bir komisyon, Fransız eğitim siste­mınden esinlenen bir yönetmelik taslağı hazırladı. Maarif Nazırı Saffet Paşa’nın büyük katkısını taşıyan taslak Şura-yı Dev­let’te ve Meclis-i Vükela’da görüşüldü; 1 Eylül 1869’da eğitim ve öğretimin temel ilkelerini belirleyen ve 198 maddeden olu­şan Maarif-i Umumiye Nizamnamesi adıyla yürürlüğe kondu.

Nizamname öğretim kurumlarını aşağıdan yukarıya mekatib-i sıbyan, mekatib-i rüşti­ye, mekatib-i idadi, mekatib-i sultani, me­katib-i aliye (darülmuallimin, darülmualli­mat ve dıırülfünunu içeriyordu) olarak sıra­lıyordu. İlköğretimi zorunlu kılarak sıbyan mektebi için dört, rüştiye için dört, idadi ve sultani için de üç yıllık öğretim süresi öngörüyordu. Okulları genel ve özel nitelik­li olmak üzere ikiye ayırıyor, merkez ve taşra örgütlerinin oluşturulması ilkelerini belirliyor, her düzeydeki okulda okutulacak ders sayısını saptıyor ve sınav sistemini düzene koyuyordu. Ayrıca öğretmen yetişti­rilmesi konusunda da temel kurallar getiri­yor, eğitim ve öğretim giderlerinin karşılan­masını da belli ilkelere bağlıyordu. Ama gerek genel bütçeden eğitime ayrılan payın yetersizliği, gerekse yönetim anlayışında sürekliliğin sağlanamaması nedeniyle, ni­zamnamede öngörülen birçok yatırım ger­çekleşmedi.

Maarif-i Umumiye Nizamnamesi Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun (1924) çıkarılmasına değin yürürlükte kaldı.

Zeynep Kâmil Hastanesi’ni yaptıran Sadrazam

 

Total
0
Shares
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Previous Article

Maar

Next Article

Maarif Nezareti

Related Posts