Macarca

Macarca, Ural dil ailesi­nin Fin-Uygar öbeğine bağlı dil.

Temel olarak Macaristan’da, ayrıca Çek ve Slo­vak cumhuriyetleri, Romanya ve Yugos­lavya ile dünyanın çeşitli yerlerine dağıl­mış topluluklarca konuşulur. Batı Sibirya’ da konuşulan, Obi-Ugor öbeğine bağlı Mansi (Vogul) ve Hantı (Ostyak) dilleriy­le birlikte Fin-Ugor öbeğinin Ugor kolu içinde sınıflandırılır.

İS 13. yüzyıldan bu yana, bazı değişiklikler içeren bir Latin alfabesiyle yazılmıştır. Ya­zım kuralları 16. yüzyılda, matbaanın kulla­nılmasıyla birlikte kesinleştirilmiştir. Macar­ca yazımın temel özellikleri arasında uzun ünlülerde tizleştirme işaretinin (Ó), uzun ve yuvarlak ön ünlülerde aynı işaretin ikilisinin (ö), ıslıklı sesleri göstermek için de özel işaretlerin kullanılması sayılabilir.

Macarca Ural kökenli olmayan dillerle çevrili olduğu için Türk, Kafkas ve Slav dilleriyle Farsça, Latince ve Almancadan çok sayıda sözcük almıştır. Ama ses yapısı ve dilbilgisi Ural ailesine özgü özelliklerini korumuştur. Ses sisteminin temel özellikle­rinden biri ünlü uyumudur. Ünlüler, eklem­leme noktasının yerine göre üçe ayrılır. Art ünlüler (a,á,o,ó,u,ú), yuvarlak ön ünlüler (ö,ö,ü,ü) ve düz ön ünlüler (e,é,i,í). Art ünlülerle yuvarlak ön ünlüler aynı sözcük içinde bulunmaz. Ünsüz kümeleri yalındır ve genellikle sözcük başında kullanılmaz. Vurgu her zaman sözcüğün ilk hecesindedir.

Macarcada dilbilgisi kategorileri genellikle soneklerle belirtilir. Örneğin ver-et-het-né­lek “Seni dövdürebilirim” sözcüğü, ver “döv” gövdesiyle et “yol açmak” + her “olasılık eki” + ne (koşul eki) + lek “ben seni” eklerinden oluşur. Soneklerdeki ünlü­ler gövdedeki ünlülere uymak için genellik­le değişikliğe uğrar (örn. ház-ban “evde”, ember-ben “insanda”).

Risaletü’n-Nushiye’nin yazarı

 

Total
0
Shares
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Previous Article
Mazmun

Macar edebiyatı

Next Article

McArdle hastalığı

Related Posts