Mapuçeler

Mapuçeler, Arokan dili konuşan Güney Amerika Yerlilerinin en kalabalık grubu.

Bio-Bio Irmağının güneyinde, Şili’nin Mer­kez Vadisinde otururlar. Günümüzde ken­dilerine ayrılmış topraklarda yaşayan Ma­puçelerin nüfusu 250-300 bin arasındadır. Sayıları tam bilinemeyen bir grup Mapuçe de Şili ve Arjantin kentlerinde çalışır.

İspanyol sömürgeciliğinden önce Mapuçe­ler Merkez Vadisine dağılmış köylerde ta­rımla uğraşıyorlardı. Her yerleşim birimi, yetkisi köy sınırlarını aşmayan bir reisin (cacique) yönetimindeydi. Mapuçeler mısır, fasulye, kabak, patates, kırmizı acı biber ve çeşitli sebzeler yetiştirirler, balıkçılık ve avcılık yaparlar, eti için de hintdomuzu beslerlerdi. Lamalan yük hayvanı olarak kullanmanın yanı sıra, yün gereksinimlerini de onlardan karşılarlardı. Kişinin zenginliği, sahip olduğu Jama sürüsüyle ölçülürdü.

Mapuçeler, İspanyol ve daha sonra Şili egemenliğine karşı 350 yıl süren bir müca­dele vermekle ünlendiler. 16., 17. ve 18. yüzyıllar boyunca İspanyollara karşı direne­bilmek için geleneksel yaşam tarzlarını yeni­den düzenlediler. Birbirinden uzak köyler askeri, siyasal ve ekonornjk ittifaklar oluş­turdu, Mapuçe savaşçıları İspanyollara karşı savaşta at kullanmayı öğrendiler, Lautaro gibi Mapuçe önderleri yaratıcı ve etkili stratejiler kullandılar.

1814’te Şili İspanya’dan bağımsızlığını ka­zanınca, Şili hükümeti Mapuçeleri özel topraklara yerleştirdi. Yüz elli yıl boyunca Mapuçeler bu topraklan kolektif mülk edine­rek işlediler. Ama 1980’lerin başında Şili hükümeti kolektif toprak mülkiyetini birey­sel mülkiyete dünüştürünce Mapuçeler borçları yüzünden topraklarını ve geçinme olanaklarını yitirme tehlikesiyle karşılaştı­lar. Yoğun tarım için gerekli bilgi ve deneyimden yoksun olan Mapuçeler, günü­müzde tarımsal gereçler ve tohum edinebil­mek için genellikle borçlanmak zorunda kalmaktadır.

Yeni Zelanda’nın Polinezya kö­kenli yerli halkı

 

Total
0
Shares
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Previous Article

Abraham Mapu

Next Article

John Erskine Mar

Related Posts