Mazdekçilik, 5. yüzyıl sonlarında İran’da ortaya çıkan, adını, yayılmasında önemli rol oynayan Mazdek’ten alan, dualist din.
Mazdekçilik
Kaynakları tam olarak bilinmemekle birlikte bazı araştırmacılarca Manici dualizme iyimser bir yorum getirmeye çalışan bir reform hareketi olarak değerlendirilir. Kurucusunun Zerdüşt-i Huragan olduğu sanılmaktadır. 3. yüzy1l sonunda Maniciliğe karşı vaazlar veren İranlı Bundos ile Huragan arasında bağlantı kurmaya çalışanlar da vardır. Başka bazı araştırmacılar Mazdekçiliğin dönemin resmi dininden çıktığını öne sürerler. Günümüze hiçbir kitabı ulaşmayan Mazdekçilikle ilgili bilgiler Süryani, İran, Arap ve Yunan kaynaklarındaki kısa değinmelere dayanır.
Mezopotamya dininde, Babil’in koruyucu tanrısı
Mazdekçilik Temelleri
Mazdekçiliğe göre iki temel ilke vardır: İyi(Işık) ve Kötü (Karanlık). Işık özgür irade ve düşünceye göre, Karanlık ise körükörüne ve rasgele hareket eder. İkisi bir kazayla birleşerek dünyayı oluşturmuştur. Işığın üç öğesi vardır: Su, ateş ve toprak. Tapınılması gereken ışık tanrısı, huzurundaki algı,anlak, bellek ve sevinç güçleriyle birlikte cennetteki tahtında oturur. Bu güçler 7 “vezir” ve 12 “tinsel varlığa” (bunlar eskiden bilinen yedi gezegen ve burçlar kuşağının 12 işaretiyle özdeştir) hükmederler. Bu dört güç insanda birleşmiştir; 7 vezir ye 12 tinsel yaratık ise dünyayı yönetirler. insan eylemleriyle dünyadaki ışığı ortaya çıkarmalıdır. Bu da ahlaklı davranış ve çileci yaşam tarzıyla gerçekleştirilebilir. İnsan öldüremez ve et yiyemez. Ayrıca düşmanlarına karşı merhametli, kibar, iyi, konuksever ve müşfik olmalıdır.
Bir Zerdüşt rahibi olmasına karşın yeni dini benimseyen Mazdek, kardeşçe yardımlaşmayı özendirmek, açgözlülük ve çekişme nedenlerini azaltmak için malların ve kadınların ortaklaşa kullanılması öğretisini ortaya attı. Sasani kralı I. Kubad (hd 488-496, 499-531) bu dine girerek Mazdekçilik ilkeleri doğrultusunda toplumsal refomlar yaptı. Evlilik ve mülkiyetle ilgili önemli değişiklikler de getiren bu reformlar soyluların ve Zerdüşt rahiplerinin tepkisine yol açtı. Sert önlemlerle bastırılan Mazdekçilik gene de varlığını 8. yüzyıla değin gizlice sürdürdü.