Mazı, iğne yapraklılardan, servigiller ( Cupressaceae) familyasının Thuja cinsini oluşturan 6 kadar reçineli ağaç (ya da çalı) türünün ortak adı.
Mazı
Genellikle piramitsi bir görünüm sergileyen mazı ağaçlarının ince, pulsu bir dış kabuğu ve lifli bir iç kabuğu vardır. Dallan ya yatay bir konumdadır ya da yukarı doğru yönelmiştir. Sürgünlere karşılıklı olarak dizilen pulsu yapraklarının henüz olgunlaşmamış olanları iğnemsi biçimlidir. Ayrı dalların uçlarında oluşan yuvarlak biçimli erkek çiçek kümelerinin kırmızımsı ya da sarımsı rengine karşılık, oldukça küçük yapıdaki dişi çiçek kümeleri leylağımsı yeşil renkleriyle ayırt edilir. Ortalama 4-6 (kimi zaman üç ya da 10) çift ince, esnek puldan oluşan yumurta biçimli kozalaklarının uzunlukları 8-16 mm arasında değişir.
Anayurdu Asya olan Doğu mazısı (T. orientalis) yaklaşık 10 m’ye değin uzayabilen bakışımlı bir çalıdır. Dik dalları, yelpazeyi andıran dalcık sistemi ve arkalarında mahmuz bulunan kozalak pullarından ötürü bazı uzmanlarca ayn bir cins (Biota) içinde sınıflandırılır. Doğu mazısından yaygın biçimde süs ve çit bitkisi olarak yararlanılır. Kuzey Amerika’nın doğu kesimlerinde yaygın olan Batı mazısı (T. occidentalis) 20 m yüksekliğinde bir ağaçtır. Genellikle toprak yüzeyine yakın bir noktadan çatallanarak birkaç ana gövdeye ayrılır. Gövdeler kırmızımsı kahverengi bir kabukla örtülüdür.
Anayurdu Akdeniz bölgesi olan yemeklerde çeşni olarak da kullanılan insan sağlığına müthiş faydalı iki yıllık otsu bitkiKozalakları oluşturan 8-10 puldan yalnızca dört tanesi verimlidir. Park ve bahçecilikte değerli olan ince, uzun piramitsi çeşitleri vardır. Kuzey Amerika’nın Atlas Okyanusu kıyılarına özgü boylu mazı (T. plicata) yaklaşık 60 m’ye değin büyüyebilen değerli bir orman ağacıdır. Bu ağacın piramitsi tacının çevre genişliği 6 m’ye ulaşır. Alt yüzeyinde beyazımsı lekeler bulunan pulsu yaprakları ve 5-6 çift ince puldan oluşan, yumurta biçimli kozalakları vardır. Neme ve çürümeye karşı oldukça dayanıklı odunu başta tekne yapımı olmak üzere çeşitli amaçlar için kullanılır. Japon mazısı (T. standishii), Çin mazısı (T. sutchuensis) ve Kore mazısı (T. koraiensis) ise Uzakdoğu kökenli mazı türleridir.
Mazı Kullanım Alanları
Kuzey Amerika’ya ve Asya’nın doğu kesimlerine özgü olan bu ağaçlardan kereste kaynağı ve süs olarak yararlanılır.