Resm

Resm, Osmanlı Devleti’nde tekalif-i örfiye ve avarız türünden vergi. (resim, çoğul resüm)Bir maliye terimi olarak Cumhuriyet döneminde de kullanılmıştır.

Tanzimat’tan önce ülkenin her bölgesinde çoğu birbirinden farklı resmler uygulanırdı. Bunların başlıcaları resm-i çift (ekilen toprak vergisi; bak. çift resmi), resm-i ganem (koyun vergisi; bak. ağnam resmi), resm-i arus ya da gerdek resmi (evlilik vergisi), resm-i asiyab (değirmen vergisi), resm-i badihava (topraksız köylüden alınan kazanç vergisi), resm-i bennak (bir tür toprak vergisi), resm-i bid’at (bir tür gümrük vergisi), resm-i çiftbozan (toprağı ekip biçmeyi bırakanlardan alınan vergi), resm-i güvare (meyve ve sebze üreticilerden alınan vergi), resm-i kısmet (tereke vergisi),resm-i hınzır (domuz yetiştiren Hıristiyanlardan alınan vergi), resm-i mücerred (bekâr reayadan alınan vergi), resm-i nize (voynuklardan alınan bir tür vergi), resm-i raiyyet (topraksız köylülerin ticaretle uğraşanlardan alınan vergi) ve resm-i tapuydu çifte giriş vergisi). Bunların tümüne birden tekalif-i örfiye denirdi.

Tanzimat’tan sonra bu vergiler kaldırıldıysa da, resm adı altında yeni vergiler kondu. Damga resmi bunlardandı. Tiyatro, sinema, sirk vb eğlence yerlerinin bilet bedellerinden alınan belediye resimleri günümüzde de uygulanmaktadır. Cumhuriyet dönemi vergi sistemi kapsamında yer alan resmler genelde hizmetler karşılığında ve çoğu dolaylı vergi türündendir. Bunlar, hizmet ve üretim fiyatları içinde belirli oranlarda yer alır. Başlıcaları damga resmi, hayvan alım satım resmi, taşıt resimleri, elektrik üretim resmi, hâl resmi, ilan, ruhsat ve onay resimleri, tenvirat ve tanzifat (aydınlatma ve temizlik) resimleridir.