Zargana

Zargana, Belonidae familyasını oluşturan uzun ve ince gövdeli yaklaşık 60 balık türünün ortak adı. Büyük ölçüde denizlerde yaşayan bu balıklar ılıman ve tropik bölgelerdeki sığ sulara yayılmıştır. Uzun gövdelerinin enine kesiti oldukça yuvarlaktır; iyice uzamış ince çeneleri keskin dişlerle donanmıştır. Sürü halinde dolaşan küçük balıklar temel besin kaynaklarını oluşturur. Parlak gümüşsü gövdeleri çok ince ve kolayca dökülebilen pullarla örtülüdür. En irileri yaklaşık 1,2 m uzunluğa erişebilir. Bayağı zargana (Belone belone) Türkiye’yi çevreleyen tüm kıyı sularında bulunur. Tylosurus crocodilus tropik bölgelerde çok geniş bir coğrafi dağılım göstermektedir.

Fosfor Yüklü Zargana

Zargana balığı akıntılı bölgelerde yaşar. Dolayısıyla da akıntılı bölgelerde av verir. Oltanın ucuna zargana yemini takarak akıntıya bırakıverin, balığı yakalayıp çektikten sonra misinanız dümdüz olacaktır.
Özellikle yem aramanıza gerek yok. Eğilip denizden iki midye alın. Birbirine çarparak kırın ve midyenin kenar etini beyaz oltaya takıp suya bırakın.
Eğer izmarit veya kupa balığının kuyruk altından yem yapabilirseniz büyük lüks olur tabii ki. Beyaz bir bez parçası veya beyaz ipek iplikle bile yakalayabilirsiniz zargana balığını. Beyaz olan her şeye atlar. Misinanızın kalınlığı 0,25 mm yani ip gibi incecik gözükse de, iri bir zarganayı çekmek için yeterlidir.
Korkmayın koparmaz misinayı ama yavaş yavaş çekmek kaydıyla. Usta bir tavırla kalın misinayı hemen fark eder zargana. Oltaya yakalandığında denizin üzerinde zıplayarak muhteşem bir görüntü çizer. Hem akıntının hem de balığın direnci misinanın kırışıklığının gitmesini sağlar.

KILIÇ BALIĞININ MİNYATÜRÜ
Upuzun, incecik, narin gagalı yemyeşil bir balık olan zargana minyatür bir kılıç balığı gibidir sanki. Kendine özgü bir lezzeti vardır. Sevenleri pek hoşlanır tadından. Hemen her mevsimde avlanır ama kış aylarında derine iner. Yaz aylarında ise hep yüzey sularda yaşar. Şubat-mayıs ayları arasında yumurtlar. Yumurtalarını bıraktıktan sonra haziran temmuz aylarında çiroz gibi olur ama sonbahar ve kış aylarında irileşir ve kıvama gelip tatlanır. İri kıyımları 80 cm.’e kadar çıkabilse de genç ve ince olanları makbuldür.

GÖZ İÇİN YARARLI
Zargana balığının etinin insan gözüne son derece yararlı olduğu söylenir.
Annem küçükken yumurtaya ve una bulayarak pane şeklinde zargana yedirirdi, hızımı alamayıp çok fazla yiyince de “Koca gözlü olacaksın” derdi.
Keskin bir göze sahiptir zargana balığı; sandaldayken sizi gözetler. Kalın ve renkli misinaları hemen ayırt eder. Kılçığı ile pişirirseniz görünümü hiç hoş olmayan parlak yeşilimsi bir renge bürünür. O nedenle fileto çıkarıp pişirmek daha çok tercih edilir. Oysa denizin tüm fosforunu yansıtıp anımsatır o renk.
Ömürleri ortalama 18 yıl civarındadır. Ege Denizi, Akdeniz, Karadeniz, Marmara Denizi, Çanakkale ve İstanbul Boğazı’nda sürüler halinde bulunur.

YUMURTALISI ENFESTİR
Kuzey Afrika ülkelerinde kızartılıp kuskusla birlikte servis edilmesi çok yaygın. Özellikle Tunus’ta domates, soğan ve kekikle buğulama gibi pişirilir. Maltalılar ızgarasını severler. Balığı temizleyip içini limonla ovduktan sonra sivri gagasını kuyruğuyla birleştirip halka şeklinde mangalda üzerini limon suyu, kıyılmış maydanoz, zeytinyağı ve ezilmiş sarımsakla soslayarak pişirirler.