Zaviye

Zaviye, İslam dünyasında, tarikat etkinliklerinin yürütüldüğü yapı (Arapçada “köşe” ya da “bucak”). Aynı amaçla kullanılan tekke, dergâh, âsitane, hankâh gibi yapılara göre daha küçük ve işlevleri daha sınırlıdır. Zaviyelerde görev yapan şeyhler zaviyedar, sürekli oturan dervişler de zaviyenişin olarak anılır. Tarikatların gelişmesiyle birlikte hızla yayılan zaviyeler, genellikle küçük yerleşim alanlarında ya da yol üzerlerinde açılır, aynı zamanda gezgin dervişler ve yolcular için konaklama yeri görevi yapardı. Kerpiç ve ahşaptan yapılan bu küçük yapılar Anadolu’nun fethinde ve Balkanlar’ın İslamlaşmasında önemli rol oynamışlardı. Zaviyeler Türkiye’de 30 Kasım 1925 tarihli ve 677 sayılı yasayla kapatılmıştır.

13.yüzyıl dolaylarında Kuzey Afrika’da ortaya çıkan ilk zaviyeler, çilecilik yolunu seçen bir kimseyle müritlerini barındıran münzevi hücrelerini (rabıta) andırıyordu. Tasavvuf akımlarının büyük bir yaygınlık kazanıp Kuzey “Afrika’dan batıya doğru yayıldığı dönemlerde zaviyelerin sayısında da büyük bir artış görüldü. Zaviyeler zamanla dinsel ve silahlı bir güç merkezine dönüştü. Ortaçağdaki yapıyı büyük ölçüde sürdüren günümüz zaviyelerinde bir ayin alanı, bir mescit, bir din okulu, ayrica öğrenciler, konuklar, hacılar ve gezginler için barınaklar bulunur.