Zeng Guofan

Zeng Guofan, Wade-Giles yazımında Tseng Kuo-fan, Çinli devlet adamı ve askeri önder. Taiping Ayaklanması’nın bastırılmasında önemli rol oynamıştır (d. 26 Kasım 1811, Xiangxi- ang, Hunan – 6. 12 Mart 1872, Nanjing, Çin).

Varlıklı bir ailenin oğluydu. Üç kademede yapılan memurluk sınavlarının sonuncusunu da vererek (1838) jinshi (ileri araştırmacı) ünvanıyla saray adına edebiyatla ilgili işleri yürütmekle görevli Hanlin Akademisi’ne atandı. On üç yılı aşkın bir süre başkentte görev yapan Zeng Guofan, bu sırada Song hanedanı dönemi düşünürlerinden Cheng Hao, Cheng Yi ve Zhu Xi’nin yapıtlarıyla tanıştı ve Konfüçyüs Klasikleri’nin yorumlanmasıyla uğraştı. Entelektüel gelişimine koşut olarak memuriyette de hızla yükseldi ve çok geçmeden Tören Kurulu başkan yardımcılığına getirildi. Daha sonra Savunma, Çalışma, Adalet ve Maliye kurullarının başkan yardımcılıklarında bulundu. 1852’de, iki yıl önce başlamış olan Taiping Ayaklanması’nı bastırmakla görevli birliklere katılma emrini aldı. O sırada Çin’in ortagüneyindeki verimli Yangtze Irmağı vadisine kadar ilerlemiş olan Taiping kuvvetleri Oing (Mançu) hanedanının geleceği için ciddi bir tehdit oluşturuyordu. 1853 başlarında Hunan’daki yerel savunma kuvvetlerine katılan Zeng Guofan, ayaklanmanın bastırılmasında giderek daha fazla sorumluluk üstlendi. 1854 teki iki deniz savaşında ağır yenilgiye uğramasına, 1861’de ise Hangzhou’dan yaklaşık 208 km batıdaki Oimen’de düşman birlikleri tarafından kuşatılmasına karşın, önderlik yeteneğinin de yardımıyla sonunda ayaklanmacılar karşısında üstünlüğü sağladı. İmparatorluk birliklerinin iki yıl kuşatma altında tuttuğu Nanjing’in Temmuz 1864’te düşmesiyle Taiping Ayaklanması sona erdi.

Ayaklanmacılar karşısında kazanılan zafer Zeng Guofan’ın meslek yaşamının en parlak noktası oldu. Bundan sonra daha çok yönetsel görevler üstlendi; iki kez Jiangnan ve ülkenin güneydoğu kıyılarından yaklaşık 160 km içerideki Oiangxi’nun genel valiliğinde, bir kez de Zhili (Hebei) valiliğinde bulundu. Mayıs 1865-Ekim 1866 arasında ülkenin kuzeyinde baş gösteren Nian Ayaklanması’nı bastırmak için yeniden askeri sorumluluk üstlendi, ama yönetim çevrelerinden gelen eleştiriler karşısında görevinden istifa etmek zorunda kaldı.

Zeng Guofan 1864 sonrasında bir daha başkentte çalışma fırsatı bulamadıysa da, yönetim üzerindeki etkisini korumayı başardı. Koruması altına aldığı Li Hongzhang hükümette, o tarihe değin çok az Çinli yöneticinin sahip olabildiği büyük bir güç edindi. Gene Zeng Guofan’ın desteği ve önerisiyle Şanghay’da, Jiangnan Cephaneliği’nin temellerini oluşturan bir demir fabrikası kuruldu ve hükümet öğrenim görmek üzere yurtdışına Öğrenci göndermeye başladı.

Zeng Guofan’ın ölümünden sonra aldığı Wenzheng sıfatı Oing hanedanı döneminde sivil yöneticilere verilen en yüksek unvandı.