Zeus

Zeus, Yunan mitolojisinde en büyük tanrı. Eski Roma tanrısı Jüpiter’le özdeşleştirilen Zeus şimşek, gökgürültüsü, yağmur ve rüzgâr gönderen bir gök ve hava tanrısıydı. Aynı zamanda tanrıların ve insanların koruyucusu ve yöneticisi olarak kabul edilirdi. Daha sonra Yunanlıların da benimsediği bir Girit efsanesine göre Zeus Titanların kralı Kronos’un çocuklarından biridir.

Kronos, çocuklarından birinin ileride kendisini tahttan indireceğini : öğrenince, yeni doğan bütün çocuklarını yutar. Ama eşi Rheia Zeus doğduğunda onu Girit’te bir mağarada saklar ve Kronos’a Zeus’un yerine bezlere sarılı bir taş yutturur. Giritteki mağarada Zeus’u Amaltheia emzirir. Kuretalar denen Zeus hizmetkârları da bebeğin ağlaması duyulmasın diye silahlarını birbirine vurarak onu korurlar. Zeus büyüyünce Titanlara karşı bir ayaklanma başlatır ve büyük olasılıkla kardeşleri Hades ve Poseidon’un da yardımıyla Kronos’u tahttan indirir. Üç kardeş daha sonra dünyayı aralarında paylaşırlar.

Göklerin yöneticisi olan Zeus, Gigantlara (Devler) karşı tanrılara önderlik ederek başarılı bir savaş verir ve tanrıların kendisine karşı başlattıkları ayaklanmaları da bastırır. Yunanlı şair Homeros’a göre tanrılar, Yunanistan’ın en yüksek dağı olan Olympos’un tepesinde yaşıyorlardı. Olympos’ taki öteki tanrılar Zeus’a boyun eğmek zorundaydılar. Zeus’un buradan insanların ne yaptığını gördüğüne, her şeyi yönettiğine ve iyileri ödüllendirip kötüleri cezalandırdığına inanılırdı. Zeus hem adalet dağıtır, hem de kentleri, evleri, malları, yabancıları, konukları ve kendisine dua edip yakaranları korurdu.

Zeus aşklarıyla da ünlüdür. Ölümlü, ölümsüz birçok kadınla ilişkisi yüzünden: eşi Hera’yla sürekli kavga eder ve istediği kadını elde edebilmek için sık sık hayvan biçimine girer. Guguk kılığına girerek Hera’ya, kuğu kılığında da Leda’ya tecavüz eder. Europa’yı kaçırmak için ise boğa olur. Çocuklarının en ünlüleri Leto’dan olan ikizleri Apollon ve Artemis, Sparta kraliçesi Leda’dan olan Helena ve Dioskurlar, Tanrıça Demeter’den olan kızı Persephone, Titan Metis’i yuttuktan sonra“ kafasından doğan kızı Athena, eşi Hera’dan olan Hephaistos, Hebe, Ares ve Eileithyia ile Tanrıça Semele’den olan oğlu Dionysostur.

Dünyanın her yerindeki Yunan mitolojisi uzmanlarınca en büyük ve en güçlü tanrı olarak kabul edilmesine karşın Zeus’un etkisi Athena ve Hera gibi güçlü yerel tanrıçalar kadar büyük olmamıştır. Evlerin ön avlularındaki Zeus Herkeios (Evlerin Koruyucusu Zeus) heykelleri ve Zeus Ksenios (Konuksever Zeus) altarlarına karşın, İÖ 6. yüzyıla değin Atina’da Zeus tapınağı yoktu, Olympia’daki Zeus Tapınağı da Hera’nınkinden sonra yapılmıştı.

Zeus sanat yapıtlarında sakallı, güçlü ve soylu, olgun bir erkek olarak gösterilir. Yıldırım ve kartal en ünlü simgeleridir.