Zhiyi

Zhiyi, geleneksel olarak dördüncü patrik olarak listelenir, ancak genellikle Çin’deki Tiantai Budizm geleneğinin kurucusu olarak kabul edilir. (d. 538, Hunan – 6. 597, Tiantai Dağı, Zhejiang, Çin).

Tiantai Budacılığının kurucusu Çinli keşiş. Adı birçok kaynakta Zhikaâi olarak geçerse de bu adlandırma yanlıştır. Annesi ve babası öldüğünde 17 yaşında olan Zhiyi manastır yaşamını seçerek 550-567 arasında Budacılığın büyük ustalarından Huisi’nın öğrencisi oldu. Budacılığın o dönemde var olan birçok farklı biçimini tanıma fırsatını buldu ve bunları uzlaştırıp sınıflandırmada büyük başarı gösterdi. Bu- dacı öğretinin bütün çeşitlerinin doğru olduğunu ve Aydınlanmadan sonra hepsinin Şakyamuni’nin (tarihsel Gautama Buda) zihninde yer aldığını kabul etti. Buda’nın dinleyicilerinin düzeyini göz önüne alarak öğretisini gittikçe derinleşen beş ayrı aşamada açıkladığını, farklılıkların da bundan kaynaklandığını savundu. Son aşamadaki yüce öğretiyi dile getiren Saddharmapundarika-sutra (İyi Yasa (ya da Doğru Öğreti Üzerine Özdeyişler Derlemesi)), Zhiyi’nin çabasıyla Doğu Asya’da en çok okunan Budacı kutsal metin oldu.

Zhiyi, Budacılığı hem tümüyle düşünsel açıdan ele alanlara, hem de onlara tepki içinde ilahiyat temelinden yoksun bir Budacı dini savunanlara karşı çıktı. Dinsel aydınlanmaya ulaşabilmek için düşünsel uğraş kadar incelemeler yapmanın da vazgeçilmez olduğunu savundu. Tiantai, 8. ve 9. yüzyıllarda Çin’in en büyük Budacı tarikatıydı. Japonya’daki karşılığı olan Tendai Budacılığının ise 1970’lerin ortalarında 5 milyondan fazla üyesi vardı.