Zinciriye Medresesi – Mardin

Zinciriye Medresesi (Mardin), Sultan İsa Medresesi olarak da bilinir, Mardin’de Medrese mahallesinde eğimli bir arazi üstünde yer alan Artuklu medresesi. Melik Mecdeddin İsa tarafından 1385’te yaptırılmıştır. Kabaca dikdörtgen planlı, kesme taştan bir yapıdır. Üç bölümden oluşur; bunlardan batı ve doğu uçlarındaki iki katlı, ortadaki ise avlulu ve tek katlıdır. Batıdaki bölümün ana mekânı türbe, doğudakinin camidir ve her ikisi de yapının güneye bakan uzun cephesinde yer alır. Üzerleri dıştan dilimli birer kubbeyle örtülüdür.

Medresenin taçkapısı da caminin sağında, bu cephenin en doğusundadır ve yüksekte olduğu için beden duvarı boyunca yükselen tek kollu bir merdivenle ulaşılır. Çevresinde bir yazı kuşağıyla kıvrık dallar ve bitkisel örgelerle doldurulmuş bir bordür dolanır. Üzeri üç dilimli bir kemerle geçilmiştir. Kavsarası mükarnaslarla doldurulmuş taçkapı nişinin duvarlarında bir kitabe kuşağı, ayrıca içleri yazılı ve bitkisel bezemeli madalyonlar yer alır.

Yapının orta bölümünü oluşturan avlunun kuzey tarafında, içinde bir selsebili bulunan, dar ve derin bir eyvan vardır. Eyvanın iki yanındaki kare planlı odaların sonradan eklendiği sanılır. Avlunun güney tarafını ise beş kemerli bir revak kaplar. Revakın arkası güney beden duvarına dayanır; bu duvar üzerindeki dört büyük pencere manzaraya açılır.

Türbe ve cami iki kat yüksekliğindedir. Üst katta, caminin arkasında, karemsi bir avlunun batı ve kuzey tarafında ince uzun birer oda, güney tarafında da (camiye bitişik) üç kemerli bir revak yer. alır. Türbenin arkasında ise üst katta iç içe odalar vardır. Bu üst katlara ayrı merdivenlerden çıkılmaktadır.